Sarcoma algemeen

Wat is sarcoma?

Sarcoma is een kwaadaardig gezwel dat ontstaat in het bindweefsel zoals bot, spieren, pezen, vet of kraakbeen.

We maken onderscheid tussen sarcomen van het bot en wekedelensarcomen.

Om te weten met welk soort sarcoma je te maken hebt, weefselonderzoek nodig. Naast beeldvormingsonderzoeken (scans) is het dus meestal nodig om een staal te nemen van het gezwel, een biopsie.

Bindweefsel

Bindweefsel is het steunweefsel van het lichaam en heeft volgende functies:  bescherming  van vitale organen, versteviging van het lichaam (beenderen of bot), schokdemper in gewrichten (kraakbeen), isolatie van het lichaam (vetweefsel) en beweging (spieren en pezen). Ook bloedvaten en zenuwen zijn gedeeltelijk opgebouwd uit bindweefsel.

Sarcomen van het bot

Sarcoma van het bot ontstaat in de beenderen of het bot zelf,  dus niet in het beenmerg zoals bijvoorbeeld een myeloma. Uitzaaiingen van een ander soort kanker zoals borstkanker of prostaatkanker in het bot zijn ook geen echte botkanker.

Er zijn drie types botsarcomen: osteosarcoma, Ewing sarcoma en chondrosarcoma.

Wekedelensarcomen

Wekedelensarcomen ontstaan in de wekedelen van het steunweefsel zoals spieren, vetweefsel, zenuwweefsel of pezen. Er zijn wel 70 verschillende soorten wekedelensarcomen, elk met hun eigen kenmerken

Waar en bij wie komen sarcomen voor?

Sarcomen kunnen letterlijk overal in het lichaam op elke leeftijd optreden. Botsarcomen komen het meest voor bij adolescenten en in de regio van de knie. Wekedelensarcomen worden meestal in de regio van de dij gevonden.

Wat is de oorzaak van sarcoma?

Sarcoma ontstaat doordat bepaalde cellen een foute deling (video) doormaken en nadien ongecontroleerd blijven groeien. Een verhoogde kans op foute delingen kunnen uitgelokt worden door vroegere bestraling of lymfoedeem van de regio waar sarcoma zich bevindt of door blootstelling aan bepaalde chemische stoffen.

Meestal is er echter geen echte oorzaak te vinden. Je hebt geen dingen fout gedaan die sarcoma hebben uitgelokt en je kan geen zaken doen die het ontstaan van sarcoma kunnen vermijden. Je hoeft jezelf zeker niets te verwijten. Het is brute pech.

Welke types botsarcomen bestaan er?

Er zijn drie types botsarcomen: osteosarcoma, Ewing sarcoma en chondrosarcoma. Hieronder vind je over elke soort wat informatie.

Een osteosarcoma is een kwaadaardig gezwel dat ontstaat in het bot. Uitzonderlijk kan het zich eerst ontwikkelen in de wekedelen. Een osteosarcoom maakt immatuur bot aan dat later kan verbenen. Het komt vooral voor bij adolescenten of rond de leeftijd van 60 jaar. De gezwellen tasten meestal het bot aan rond de knie of de schouder, maar kunnen evenzeer op andere plaatsen voorkomen. Wanneer er bij de diagnose geen uitzaaiingen zijn, bedraagt de 5-jaarsoverleving ongeveer 65%.

Een Ewing sarcoom ontstaan in het bot en bestaat uit vele kleine cellen (small blue cells). Het komt het meest voor bij kinderen, adolescenten en jongvolwassenen, maar kan zich ook op oudere leeftijd ontwikkelen. De gezwellen kunnen elk bot aantasten.

Wanneer er bij de diagnose geen uitzaaiingen zijn, bedraagt de 5-jaarsoverleving ongeveer 75%.

Een chondrosarcoom is meestal een kraakbeengezwel dat voorkomt in het bot, maar kan zich ook daarbuiten ontwikkelen.

In sommige gevallen ontstaat een chondrosarcoma op een reeds lang bestaande botaanwas en vooral bij personen met zo’n familiaal gebonden overerfbare afwijking.

Welke types wekedelensarcomen bestaan er?

Er bestaan wel 70 verschillende types wekedelensarcomen. Deze sarcomen kunnen uitgaan van verschillende weefsels, met name spieren (rhabdomyosarcoma of leiomyosarcoma), bloedvaten (angiosarcoma, hemangiopericytoma), zenuwen (maligne perifere zenuwschedetumor), pezen, bindweefsel (fibrosarcoma), vetweefsel (liposarcoma), enzoverder. De patholoog bekijkt van welk weefsel het sarcoma afkomstig is, en doet dan nog bijkomende (genetische) onderzoeken om het type nog fijner te bepalen. Soms lijkt het gezwel niet meer op oorspronkelijk weefsel en wordt het een pleiomorf sarcoma of NOS (not otherwise specified) genoemd.  

Wekedelensarcomen kunnen voorkomen in 3 graden van kwaadaardigheid. Graad 1 of laaggradig, wat wil zeggen dat dit soort gezwellen zelden uitzaait, maar wel gemakkelijk terugkomen op dezelfde plaats. Graad 2 of intermediaire graad: deze zaaien iets frequenter uit, en worden dan ook meestal behandeld als zijnde hooggradig kwaadaardig. Graad 3 of hooggradig kwaadaardig: gemiddeld gezien zaait dit soort gezwellen in ongeveer 50% van de patiënten uit, meestal naar de longen, en is ook de kans op het lokaal terugkomen van het gezwel groot indien de behandeling niet agressief genoeg is.